Hội thảo Quốc tế về “50 năm thống nhất đất nước: Vai trò của ngoại giao”

Trong phát biểu khai mạc, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định Hội thảo là sự kiện đặc biệt nhân dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước. Đây là thắng lợi của lòng yêu nước, của tinh thần đại đoàn kết dân tộc và khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam cũng như nhân dân ưa chuộng hòa bình trên toàn thế giới. Trong đó, ngoại giao Việt Nam đã khẳng định trí tuệ, bản lĩnh của một dân tộc yêu chuộng hòa bình và nêu cao tư tưởng hòa hiếu, khoan dung và nhân văn sâu sắc. Hội thảo cũng là dịp để thảo luận về vai trò kiến tạo hòa bình của ngoại giao trong lịch sử cũng như trong thời đại ngày nay, gợi mở những sáng kiến, đề xuất để Việt Nam tham gia đóng góp trong giải quyết hòa bình các xung đột trên thế giới, phát huy vai trò tích cực, chủ động hơn trong các vấn đề chung của khu vực và toàn cầu, từ trung gian hòa giải cho đến tái thiết xây dựng giai đoạn hậu xung đột. 

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch nước Lương Cường khẳng định vai trò quyết định của Chiến thắng 30/4/1975 đối với con đường phát triển của Việt Nam. Ý nghĩa lịch sử và bài học sâu sắc từ sự kiện này đã nêu bật vai trò của công cụ ngoại giao đối với sứ mệnh kiến tạo hòa bình cả trong quá khứ và hiện tại. Nghị quyết Bộ Chính trị năm 1969 đã xác định ngoại giao trở thành một mặt trận quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, là công cụ phân hóa kẻ địch, vận động và tranh thủ sự ủng hộ, hỗ trợ của quốc tế và lan tỏa tính chính nghĩa của cuộc đấu tranh của Nhân dân Việt Nam tới thế giới. Tầm nhìn và tư duy của Đảng Cộng sản Việt Nam về đối ngoại đã được đưa ra đúng thời điểm, rất phù hợp với bối cảnh quốc tế khi đó. Nhờ đó, sau này, chính những  cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam như John Kerry, John McCain và rất nhiều doanh nghiệp cũng như người dân Mỹ đã là cầu nối thúc đẩy bình thường hóa và phát triển quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam. Sau chiến tranh, ngoại giao góp phần từng bước phá vỡ thế bao vây, cấm vận, đưa Việt Nam từ một nền kinh tế lạc hậu vào Top 35 thế giới về GDP và Top 20 các nền kinh tế hàng đầu về thương maị quốc tế, thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 nước với 34 nước có quan hệ đối tác toàn diện trở lên. Trong thời bình, đối ngoại tham gia đi đầu trong kiến tạo hòa bình, bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”, mở rộng không gian phát triển của đất nước và gắn kết quan hệ hữu nghị bền chặt, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi giữa Việt Nam và các quốc gia, đối tác quốc tế. Chủ tịch nước Lương Cường cho rằng, trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến nhiều thay đổi có tính bước ngoặt, xung đột vẫn đang xảy ra ở nhiều nơi, nhiệm vụ giữ vững hòa bình, ngăn ngừa chiến tranh nổ ra trở thành đòi hỏi cấp bách. Bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Việt Nam sẵn sàng đóng góp tích cực và chủ động cho hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Với tinh thần đó, Chủ tịch nước Lương Cường kỳ vọng Hội thảo sẽ tập trung làm rõ vai trò, đóng góp nổi bật của ngoại giao Việt Nam trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; đồng thời gợi mở những hướng đi thiết thực để Việt Nam chung tay cùng cộng đồng quốc tế kiến tạo, gìn giữ hòa bình bền vững ở khu vực và trên thế giới.

Nhân dịp này, Chủ tịch nước Lương Cường thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước gửi lời tri ân đến các bậc lão thành cách mạng, chứng nhân lịch sử vì những cống hiến to lớn, không mệt mỏi cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay và lời biết ơn sâu sắc đến nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới, trong đó có cả người dân Mỹ, đã sánh cánh cùng Nhân dân Việt Nam đấu tranh vì hòa bình, lẽ phải và chân trong thời kỳ chiến tranh cũng như sự ủng hộ, đồng hành cùng Việt Nam trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay.

Tại Hội thảo, các đại biểu đồng tình với nhận định, cùng với mặt trận chính trị và quân sự, mặt trận ngoại giao đã phát huy sức mạnh và góp phần quyết định giúp Việt Nam giành thắng lợi vào ngày 30/4/1975. Trong video ghi hình gửi Hội thảo, Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình nhấn mạnh, mọi cuộc xung đột đều phải kết thúc bằng giải pháp chính trị, mà chính trị chính là ngoại giao; vì vậy ngoại giao càng đóng vai trò quan trọng trong tham mưu cho Đảng, Nhà nước, phát huy vị thế của đất nước trên trường quốc tế, để góp phần xây dựng đất nước, đạt được mục tiêu trở thành nước Việt Nam vững mạnh, thịnh vượng và nhân dân ngày càng hạnh phúc. GS. TS. Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, khẳng định ngoại giao Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh là sự kế thừa và nâng tầm truyền thống đặc sắc của hàng nghìn năm lịch sử, đỉnh cao là Hiệp định Paris. Đặc biệt, các đại biểu nhấn mạnh, ngoại giao phải là sự song hành của ngoại giao nhà nước và ngoại giao nhân dân. Thượng tướng Phùng Sĩ Tấn, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam khẳng định, thông qua việc kết hợp nhuần nhuyễn ba mặt trận quân sự, chính trị và ngoại giao, ta đã xây dựng được mặt trận đoàn kết và thúc đẩy phong trào yêu chuộng hòa bình trên thế giới, giúp huy động sự ủng hộ to lớn về chính trị, ngoại giao, tinh thần và vật chất cho kháng chiến, góp phần quan trọng làm nên toàn thắng Mùa Xuân năm 1975. Các đại biểu cho rằng, trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp hiện nay, đối ngoại và ngoại giao cần đóng vai trò tiên phong trong thúc đẩy hợp tác quốc tế, xây dựng lòng tin nhằm củng cố hệ thống quốc tế minh bạch, công bằng, bình đẳng, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Hiến chương Liên hợp quốc để xử lý nguy cơ, mầm mống bất ổn, phục vụ hòa bình, phát triển, bền vững.

Nhiều học giả nước ngoài và nhân chứng lịch sử cũng đánh giá cao vai trò của ngoại giao trong việc giải quyết xung đột và kiến tạo hòa bình. Nhà văn Lady Borton, người đã từng làm việc tại Việt Nam trong và sau chiến tranh, đánh giá Việt Nam đã thành công “lôi kéo thế giới về phía chính nghĩa của Việt Nam”; phong trào đoàn kết quốc tế của Việt Nam với thế giới rộng lớn chưa từng có đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của Việt Nam trong kháng chiến. Ông John McAuliff, cựu chiến binh Mỹ, Giám đốc Điều hành, Quỹ Hòa giải và Phát triển (FRD), cho rằng Việt Nam có thể phát huy vai trò trung gian hòa giải và kiến tạo hòa bình bằng cách tận dụng vị thế độc đáo được các bên xung đột tín nhiệm và tin cậy, chia sẻ kinh nghiệm phát triển kinh tế và mở rộng vai trò tích cực trong các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình và thúc đẩy các giải pháp nhân đạo ở các khu vực xung đột. Về quan hệ Việt - Mỹ, ông Tim Rieser, Cố vấn cấp cao về đối ngoại của Thượng Nghị sĩ Peter Welch khẳng định hợp tác Việt - Mỹ được thiết lập mạnh mẽ; do vậy, không gì có thể thay đổi được sự hợp tác này. Bà Virginia B. Foote, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ (AmCham) tại Việt Nam lạc quan cho rằng dù quan hệ song phương hai nước đã trải qua nhiều thăng trầm song đã nhanh chóng phát triển với nhiều thành quả đáng khích lệ; quan hệ song phương hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ còn nhiều dư địa để phát triển. Bà Latana Siharaj, Đại biện lâm thời, Đại sứ quán Lào tại Việt Nam cũng ca ngợi vai trò tiên phong của ngoại giao Việt Nam, góp phần quan trọng trong giải quyết xung đột bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng lợi ích chính đáng của các bên.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đánh giá cao các ý kiến sâu sắc, tâm huyết từ các vị lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, nhà nghiên cứu uy tín trong nước và quốc tế được nêu tại Hội thảo. Các ý kiến đã cung cấp rất nhiều thông tin, phân tích và luận giải nhiều vấn đề, gợi mở và đề xuất nhiều định hướng rất có giá trị để tiếp tục suy nghĩ, thảo luận trong thời gian tới trong quá trình triển khai đường lối đối ngoại trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, đóng góp trách nhiệm vào việc giải quyết các vấn đề chung của khu vực và toàn cầu vì thế giới hòa bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng.

Một số ảnh của Hội thảo