Việt Nam - ASEAN: Quá khứ - Hiện tại - Tương lai

Ngày 27 tháng 7 năm 2010, nhân dịp kỷ niệm 15 năm ngày Việt Nam gia nhập ASEAN, Học viện Ngoại giao đã tổ chức hội thảo khoa học “Việt Nam – ASEAN: Quá khứ - Hiện tại – Tương lai” nhằm tổng kết, đánh giá quá trình gia nhập và tham gia ASEAN của Việt Nam, đồng thời kiến nghị những định hướng, chính sách của Việt Nam trong ASEAN thời gian tới.

Tham dự Hội thảo có các cán bộ lão thành đã từng trực tiếp chỉ đạo và tham gia vào quá trình Việt Nam gia nhập ASEAN, đại diện các bộ ngành và các học giả nghiên cứu về ASEAN hàng đầu hiện nay. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm tham dự và phát biểu chỉ đạo Hội thảo.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm nhấn mạnh việc gia nhập ASEAN là một trong những quyết sách hết sức quan trọng của Đảng và Nhà nước ta trong việc thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hoá, đa phương hoá, chủ động hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. Trong 15 năm qua, Việt Nam là một bộ phận không thể tách rời, và là thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm trong ngôi nhà chung Đông Nam Á.

Nội dung của Hội thảo xoay quanh ba nội dung chính: nhìn lại quá trình gia nhập ASEAN của Việt Nam, đánh giá sự tham gia vào các hoạt động của ASEAN trong 15 năm qua và một số kiến nghị định hướng chính sách của Việt Nam trong ASEAN thời gian tới.

Về quá trình gia nhập ASEAN, các đại biểu nhất trí cho rằng, việc Việt Nam gia nhập ASEAN năm 1995 là một bước chuyển đổi nhận thức và tư duy sâu sắc của không chỉ bản thân Việt Nam đối với ASEAN mà còn là sự thay đổi tư duy của ASEAN và thế giới về Việt Nam.

Thảo luận về động lực chủ yếu thúc đẩy Việt Nam gia nhập ASEAN, đa số các đại biểu cho rằng: do yêu cầu chính trị và chiến lược là chính, nhằm thiết lập môi trường hòa bình, ổn định để phát triển, chứ không phải do lợi ích kinh tế. Về phía các nước ASEAN, động lực chủ yếu trong việc kết nạp Việt Nam cũng là do lợi ích hòa bình, ổn định chung của khu vực. Có đại biểu cho rằng ASEAN cải thiện quan hệ với Việt Nam song song với quá trình bình thường hóa quan hệ Mỹ - Việt, nếu không có sự chuyển đổi chính sách của Mỹ thì ASEAN sẽ không thay đổi chính sách với Việt Nam.

Đánh giá sự tham gia vào các hoạt động của ASEAN 15 năm qua, các đại biểu cho rằng Việt Nam đã có đóng góp tích cực trên nhiều lĩnh vực, thể hiện vai trò của mình trong khu vực và được các nước thành viên đánh giá cao.

Kiến nghị chính sách của Việt Nam trong ASEAN thời gian tới, các đại biểu cho rằng ASEAN cần là một trong những đối tượng ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của ta. Vai trò của ASEAN về chính trị - an ninh là quan trọng nhất, nhưng không được bỏ qua vai trò kinh tế, đặc biệt là khi Cộng đồng kinh tế ASEAN hình thành.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang giữ chức chủ tịch ASEAN nên đây là một hoạt động có ý nghĩa, rất thiết thực và bổ ích đối với công tác hoạch định chính sách tham gia ASEAN thời gian tới của Việt Nam, nhất là trong cương vị Chủ tịch ASEAN trong những tháng còn lại của năm 2010.